Çalışma saatleri, günümüzde esnek çalışma modeli bağlamında sıkça tartışılan bir konu haline geldi. Mesai saatlerinin kısaltılması, milyonlarca çalışan tarafından merakla bekleniyor. Esnek mesai uygulamaları bazı ülkelerde başarıyla hayata geçirilirken, Avrupa’daki gelişmelerin ardından Türkiye’de de benzer düzenlemelerin olup olmayacağı gündeme geldi. Hürriyet Gazetesi’nden Noyan Doğan, bu konuyla ilgili önemli bilgiler paylaştı. Çalışma saatleri değişecek mi? Mesai saatleri kısalacak mı, 35 saate mi inecek? İşte detaylar…
Çalışma Saatleri Düşecek Mi?
Noyan Doğan, yazısında okuyucuların sıkça sorduğu “Mesai saatleri düşecek mi?” sorusuna yanıt vererek, “Son günlerde mesai saatlerinin kısalacağı yönünde birçok yorum var. Hatta bu konuda kamu kurumlarının bir taslak hazırladığı da belirtiliyor. Söylenenlere göre, kamu sektöründe mesai saatleri 40, özel sektörde ise 35 saate indirilecek.” ifadelerine yer verdi.
Mesai saatlerinin kısaltılması konusu, ilk olarak Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in kamuda tasarruf paketine dair açıklamaları sırasında gündeme gelmişti. Bu açıklamalar, esnek ve uzaktan çalışma uygulamalarının geliştirilmesi gerektiğini öne sürüyordu. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan da, ücretler, iş sağlığı ve güvenliği, işçilerin refahı ve çalışma süreleri gibi konuların önümüzdeki süreçte ele alınacağını belirtti. Bu durum da “Mesai saatleri kısalıyor” algısını pekiştirdi. Öte yandan, geçen yıl mesai saatlerinin kısaltılması için Meclis’e bir kanun teklifi verilmiş, ancak bu teklif kabul görmemişti.
Kamu ve Özel Sektörde Mevcut Durum
Peki, mevcut durumda mesai saatleri ne durumda? İş Kanunu’na göre kamu sektöründe haftalık çalışma süresi 40 saat, özel sektörde ise 45 saattir. İşçi statüsünde çalışanlar için 45 saatin üzerindeki her bir çalışma, fazla mesai olarak kabul edilir ve bu durumda çalışanlara, fazla mesai ücreti ödenir. Örneğin, güncel asgari ücretin 88.90 lira olduğu göz önüne alındığında, fazla çalışılan her bir saat için çalışana 133 lira ödenmelidir.
Haftalık 45 saatlik çalışma süresi, işçi ve işveren arasında anlaşma sağlanması durumunda bölünebilir. Bu süre 6 güne ya da 3 güne, hatta daha farklı kombinasyonlara bölünebilir. Ancak haftalık çalışma süresi aşılmamalıdır. Sağlık hizmetleri gibi bazı meslek gruplarında farklı uygulamalar da mevcuttur; Yargıtay’ın bu konudaki çeşitli kararları da bulunmaktadır.
Dünyada Uygulamalar Nasıl?
Türkiye’deki mesai saatleri, Avrupa ülkelerine göre daha uzun. Avrupa Birliği ülkelerinde ortalama haftalık çalışma süresi 36.4 saat civarındadır ve 35 saatlik çalışma hedeflenmektedir. ABD’de bu süre 35-40 saat arasında değişirken, Almanya’da da benzer bir durum söz konusudur. İngiltere’de ise haftalık çalışma süresi 37.5 saat olarak belirlenmiştir. Türkiye’deki sendikalar, her platformda ve toplu iş sözleşmelerinde 35 saatlik çalışma süresini gündeme getirmektedir. Ancak bu talepler, çoğu zaman daha az çalışmayı amaçlamak yerine, fazla mesai ücretlerinin artırılması amacıyla yapılmaktadır.
Ücret Konusunun Önemi
Şimdi ise meseleye daha derin bir bakış atalım. Uzaktan ya da esnek çalışma gibi konuları mesai saatleri dışında tutuyorum; çünkü birçok şirket bugün bu uygulamaları zaten hayata geçirmiş durumda. Kamu da bu konuda hazırlık yapıyor. Mesai saatlerinin kısaltılması durumunda ise, bu durum günlük ücret kavramını da ön plana çıkaracaktır, özellikle imalat ve hizmet sektörlerinde. Bu, işverenler için kabul edilebilir bir durum değildir.
Şunu net bir şekilde belirtmek gerekiyor: Kamu sektöründe esnek ve uzaktan çalışma konusunda formül arayışları devam ederken, özel sektörde mesai saatlerinin azaltılması yönünde bir çalışma planlanmamaktadır. Özetle, okuyucuların “Mesai saati kısalıyor mu?” sorusunun yanıtı, hayır, kısalmıyor.
