Küresel ısınmanın etkileriyle birlikte hava olaylarının dinamikleri son yıllarda önemli ölçüde değişmiş durumda. Bu durum, halk arasında “pastırma yazı” olarak bilinen hava olayını da etkilemiştir. Pastırma yazı, sonbaharın ortalarında, genellikle Ekim veya Kasım aylarında, birkaç gün süren ve havanın mevsim normallerinin üzerinde ısındığı dönemleri tanımlar. Bu dönem, “sonbahar sonrası güneşli ve sıcak günler” olarak da adlandırılabilir. Ancak, geçmişteki tarihleriyle kıyaslandığında, 2024 yılı için pastırma sıcaklarının ne zaman olacağı merak konusu olmuştur.
Pastırma Yazının Oluşumu
Pastırma yazı, kutuplardan gelen soğuk hava kütlelerinin hareketsizleşerek sıcak bir yüksek basınç merkezi oluşturması sonucunda ortaya çıkar. Bu yüksek basınç merkezi, atmosferde önemli sıcaklık değişimlerine neden olarak istikrarlı bir katmanlaşma sağlar. Sonuç olarak, havanın dikey hareketi engellenir ve alçaklarda yoğunlaşan duman, toz gibi unsurlar, havanın puslu bir hale gelmesine yol açar.
Pastırma yazı terimi, bu dönemde pastırma etinin hazırlanmasından kaynaklanmaktadır. Gece ve gündüz sıcaklık farkları, yılın diğer dönemlerine göre oldukça belirgindir. Gündüzleri sıcaklık nedeniyle etin gözenekleri açılırken, geceleri soğuk nedeniyle kapanır. Bu durum, etin içine sıvanan çemenin daha etkili bir şekilde işlemesine olanak tanır. Dünyanın çeşitli yerlerinde bu hava olayı farklı adlarla anılmaktadır; örneğin, Almanya’da “kocakarı yazı”, İsveç’te “Azize Birgitta yazı” ve Amerika Birleşik Devletleri’nde ise “Yerli yazı” (Indian summer) olarak bilinmektedir.
Pastırma Sıcakları Ne Zaman Yaşanır?
Pastırma yazı olarak bilinen bu sıcak hava olayları, genellikle sonbaharın sonlarına, özellikle Ekim ayının sonlarından Kasım ayının ortalarına kadar olan süreçte yaşanır. Bu dönem, güneşli ve mevsim normallerinin üzerinde hava sıcaklıklarının görüldüğü günlerle karakterizedir. Zaman zaman yılda birkaç kez tekrarlanabilirken, bazen de tamamen gözlemlenemeyebilir. Pastırma sıcakları genellikle birkaç gün ya da bir hafta kadar sürer. Gündüzler güneşli, hafif rüzgarlı ve puslu, geceler ise serin geçer. Bu süreçte yağış beklenmezken, geceleri don olayları görülebilir.
