Ortak Türk Alfabesi: Harfler ve Kullanım Süreci

07/11/2024 GENEL

Ortak Türk Alfabesi Harfleri ve Okunuşu

Ortak Türk Alfabesi Harfleri ve Okunuşu

Gündemde önemli bir yere sahip olan Ortak Türk Alfabesi, geçtiğimiz eylül ayında Türk Akademisi ve Türk Dil Kurumu’nun işbirliğiyle Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de gerçekleştirilen toplantıda ele alındı. Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) üyesi ülkelerin temsilcilerinin katıldığı bu önemli toplantıda, Ortak Türk Alfabesi önerisi üzerinde mutabakat sağlandı. Bu gelişmeyle birlikte, Ortak Türk Alfabesi’nin ne zaman kullanılmaya başlanacağı ve nasıl bir yapıya sahip olacağı gibi konular merakla bekleniyor. İşte, bu konuyla ilgili detaylar:

Ortak Türk Alfabesi: Harfler ve Kullanım Süreci

Ortak Türk Alfabesi Nedir?

Türk Akademisi, Türk Devletleri Teşkilatı’nın (TDT) oluşturduğu Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu’nun 34 harften oluşan Ortak Türk Alfabesi önerisini kabul ettiğini duyurdu. Bu alfabe, Türk dillerindeki temel seslerin esas alınarak ve aynı kök dillerden gelen seslerin sınıflandırılması ile oluşturulan bir sistemdir. Her bir harf, Türk dillerinde yer alan farklı fonemleri temsil etmektedir.

Ortak Türk Alfabesi Ne Zaman Kullanılacak?

Toplantıda Türkiye’yi Türk Dil Kurumu temsil etti ve 1991 yılında bilim insanları tarafından önerilen Latin tabanlı Ortak Türk Alfabesi projesi kapsamlı bir şekilde değerlendirildi. Yürütülen detaylı çalışmalar sonucunda, proje kapsamındaki geliştirilmesi gereken unsurlar belirlendi. Yapılan titiz çalışmalar sayesinde, 34 harften oluşan Ortak Türk Alfabesi önerisi üzerinde bir uzlaşma sağlandı. Ortaya konan alfabedeki her harfin, Türk dillerindeki farklı fonemleri temsil etmesi kararlaştırıldı.

Toplantıda, Türk halkları arasında karşılıklı anlayış ve iş birliğini teşvik eden, dil mirasını koruyan tarihi nitelikteki Ortak Türk Alfabesi kararının uygulanması ve desteklenmesi için ilgili kurumlara çağrıda bulunuldu. Ortak Alfabe’nin 2026 yılında kullanılmaya başlanması planlanıyor.

Hangi Ülkeler Kullanacak?

Ortak Türk Alfabesi’ni kullanacak ülkeler arasında Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Tataristan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (K.K.T.C.) ve Özbekistan yer almaktadır.

Ortak Türk Alfabesi Harfleri

Kabul edilen Ortak Türk Alfabesi şu şekildedir:

Ortak Türk Alfabesi: Harfler ve Kullanım Süreci

IPASTIPASTIPAST
Aa[ɑ]Iı[ɯ][y]Rr[r][r]
Bb[b]İi[i][i]Ss[s][s]
Cc[ʤ][ǯ]Jj[ȝ][ž]Şş[ʃ][š]
Çç[ʧ][č]Kk[k][k]Tt[t][t]
Dd[d][d]Qq[q][q]Uu[u][u]
Ee[е][e]Ll[l][l]Ūū[ʊ][ū]
Әә (Ää)[æ][ä]Mm[m][m]Üü[ʏ][ü]
Ff[f][f]Nn[n][n]Vv[v][v]
Gg[g][g]Ññ[ŋ][ŋ]Yy[j][j]
Ğğ[ɰ][ɣ]Oo[о][о]Zz[z][z]
Hh[h][h]Öö[œ][ö]
Xx[χ][x]Pp[p][p]

IPA: Uluslararası Fonetik Alfabe

Ortak Türk Alfabesi: Harfler ve Kullanım Süreci

ST: Sovetskaya Tyurkologiya Yayın Kurulu tarafından kabul edilen Latin harflerine dayalı Uluslararası Fonetik Transkripsiyon (1974)

Ortak Türk Alfabesi: Harfler ve Kullanım Süreci