İl Sağlık Müdürlüğü, bazı medya organlarında yayımlanan “Sakarya’da maymun çiçeği şüphesiyle bir kişi karantinaya alındı” başlıklı haberlerin ardından kamuoyunu bilgilendirmek amacıyla bir açıklama yapma gereği hissetmiştir. Türk Tabipleri Birliği (TTB), Sağlık Bakanlığı’nın Türkiye’deki maymun çiçeği olguları hakkında yeterli bilgi vermediğini öne sürdü. Bu iddia, sosyal medya platformu X’te yayımlandı ve bazı kullanıcılar tarafından beğenilip yeniden paylaşım aldı. Peki, Maymun çiçeği virüsü nedir? Ölümcül mü? İşte Maymun çiçeği virüsünün belirtileri ve tedavi yöntemleri…
Bulgular
Sağlık Bakanlığı, konuyla ilgili güncel durumu açıklayan bir bilgilendirme yaptı. Bu açıklama, Sağlık Bakanlığı’nın resmi sosyal medya hesabında 15 Ağustos’ta saat 13.21’de paylaşıldı.
Maymun Çiçeği Pandemisi Olur Mu?
Maymun Çiçeği hastalığı nedeniyle, Covid-19 gibi bir pandemi korkusu yaşandığını belirten Medical Park Karadeniz Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Tevfik Özlü, “Covid-19’da olduğu gibi kaotik bir pandemi beklentim yok. Ancak, salgının görüldüğü ülkelerden Türkiye’ye geliş ve gidişlerde hastalık varsa bunların tespit edilmesi ve izolasyonun sağlanması elzemdir” dedi.
Maymun Çiçeği Virüsü Nedir?
Maymun çiçeği, 1958 yılında maymunlarda tespit edildikten sonra, insanlarda ilk olarak 1970 yılında Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde görüldü. Laboratuvarlarda yapılan araştırmalarda maymunlarda çiçek benzeri bir salgın ortaya çıkınca bu hastalık “maymun çiçeği” adıyla anılmaya başlandı. Başta Nijerya ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti olmak üzere, Orta ve Batı Afrika’daki tropikal yağmur ormanlarının bulunduğu 11 ülkede görülen hastalığın sıklığı tam olarak bilinmemektedir. Afrika’da her yıl birkaç yüz vaka olduğu tahmin edilmektedir. Hastalık, zaman zaman Afrika’dan enfekte hayvanlar veya insanlar aracılığıyla diğer kıtalara taşınmakta, ancak bu bölgelerde yalnızca az sayıda insan etkilenmekte ve bölgesel vaka kümelenmeleri gözlemlenmektedir.
Maymun çiçeği, çiçek virüsüne akraba bir DNA virüsüdür. İki alt tipi bulunmaktadır: Batı Afrika ve Orta Afrika (Kongo Havzası). Batı Afrika alt tipi, Kongo türüne göre daha hafif belirtilerle seyreder. Şu an genetik analizler tamamlanmamış olsa da, Afrika dışında görülen vakaların Batı Afrika alt tipi olduğu öngörülmektedir.
Maymun Çiçeği Virüsü Nasıl Bulaşıyor?
Adından da anlaşılacağı üzere maymunlardan çok, sincap, sıçan ve fare gibi kemirgenlerde bulunan ve onlardan insana geçiş yapan bu virüs, ayrıca enfekte insanlarla veya virüsle kirlenmiş giysi, havlu ve çarşaf gibi eşyalarla yakın temas sonucu da bulaşmaktadır. Virüs, sağlıklı kişilere ciltte gözle görülemeyen çatlaklar, mukozalar (ağız, burun, göz) veya solunum sistemi aracılığıyla girmektedir. İnsandan insana bulaşmanın büyük solunum salgısı damlacıklarıyla gerçekleştiği düşünülmektedir. Hastalık, genellikle yüz yüze, uzun süreli ve yakın temasla bulaşmaktadır.
Maymun Çiçeği Belirtileri Neler?
Maymun çiçeği, ateş, baş ağrısı, yorgunluk, yaygın vücut ağrıları, lenf bezlerinde şişlik ve ciltte döküntülerle kendini göstermektedir. Lenf bezlerinin şişmesi, maymun çiçeğinin çiçek, su çiçeği ve kızamıktan ayıran en belirgin özelliğidir. Belirtiler, virüsle temastan ortalama 6-13 gün sonra ortaya çıkmaktadır. İlk 5 gün boyunca ateş, şiddetli baş ağrısı, lenf bezlerinde şişme, sırt ağrısı ve aşırı halsizlik yaşanır. Döküntüler, ateşin başlamasından 1-3 gün içinde ortaya çıkar. Avuç içi, ayak, ağız içi, genital bölge ve gözlerdeki lezyonlar, kabuk bağlayıp düştükten sonra kaybolmaktadır.
Tanı Nasıl Konuluyor?
Maymun çiçeği hastalığından şüphelenilen durumlarda, belirtileri gösteren kişilerin son bir ay içerisinde riskli bölgelere seyahat edip etmedikleri veya benzer belirtileri olan kişilerle yakın temasları olup olmadığının sorgulanması gerekmektedir. Kan örnekleriyle tanı konulamayan hastalık, kanda çok kısa süre kaldığı için PCR testi ile saptanamamaktadır. Antijen ve antikor testleri ise daha önce uygulanan çiçek aşısı gibi nedenlerden dolayı her zaman doğru sonuç vermemektedir. Hastalık şüphesinde, lezyonlardan uygun şekilde ve gerekli güvenlik önlemleri ile alınan örnekler, “biyogüvenlik düzeyi 2” olan laboratuvarlara gönderilmelidir. Maymun çiçeği hastalığı kesin bir şekilde teyit edilen hayvan ya da kişilerle temas edenlerin, son temastan sonraki 21 gün boyunca belirtiler açısından izlenmesi gerekmektedir.
Maymun Çiçeği Virüsü Ölümcül Mü?
Maymun çiçeği, genellikle 2-4 hafta içinde kendiliğinden iyileşmektedir. Ancak, bağışıklığı baskılanmış bireylerde ve küçük çocuklarda daha ağır hastalıklar görülebilmektedir. Genel olarak hastalananların, çoğunluğunu küçük yaştaki çocukların oluşturduğu %3-6’sı kaybedilmektedir. Hastalığın Orta Afrika alt tipinde öldürücülük oranı %11’e kadar çıkabilirken, güncel vakalara neden olduğu düşünülen Batı Afrika alt tipinin öldürücülüğü ise %1 gibi daha düşük bir oranda kalmaktadır.
