İran ve İsrail Askeri Güçleri: Bir Karşılaştırma
İran’ın İsrail’i balistik füzelerle hedef almasının ardından, dünya genelinde, özellikle Türkiye’de, bu iki ülkenin askeri güçleri ve savunma kapasiteleri hakkında büyük bir merak oluştu. İran, 534.000 aktif ve 400.000 yedek askerle Dünya’da 13. en büyük askeri güce sahipken, İsrail Savunma Kuvvetleri’nin (IDF) 1967 yılından bu yana nükleer silah kabiliyetine sahip olduğuna dair yaygın bir inanış bulunmaktadır.
İran’ın Askeri Gücü
İran, coğrafi olarak İsrail’den çok daha geniş bir alana ve yaklaşık 90 milyonluk bir nüfusa sahiptir; bu, İsrail’in neredeyse 10 katı bir büyüklüktür. Ancak bu, İran’ın otomatik olarak daha güçlü bir askeri güce sahip olduğu anlamına gelmiyor. İran, son yıllarda füze ve insansız hava araçları (İHA) geliştirme konusunda önemli yatırımlar yapmıştır.
İran, geniş bir cephaneliğe sahip olmasına rağmen, modern hava savunma sistemleri ve savaş uçakları noktasında büyük bir eksiklik yaşamaktadır. Ayrıca, Rusya’nın Ukrayna savaşı sırasında İran’dan aldığı askeri destek karşılığında bu eksiklikleri gidermek amacıyla İran ile iş birliği yaptığı düşünülmektedir. İran’ın ürettiği Şahed insansız hava araçlarının da Rusya tarafından benzer şekilde üretildiği bildirilmektedir.
İsrail’in Hava Gücü
Öte yandan, İsrail, dünyanın en gelişmiş hava kuvvetlerinden birine sahiptir. Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü’nün (IISS) raporuna göre, İsrail en az 14 farklı savaş uçağına, F-15, F-16 ve en yeni F-35 gibi uçaklar da dahil olmak üzere, sahiptir. Bu durum, İsrail’in askeri hava gücünün çeşitliliğini ve gücünü göstermektedir.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün (SIPRI) raporuna göre, 2019-2023 yılları arasında İsrail’in silah ithalatının yüzde 69’u ABD’den, yüzde 30’u ise Almanya’dan gerçekleştirilmiştir.
Gelişmiş Hava Savunma Sistemleri
İsrail ayrıca, dünyada en gelişmiş hava savunma sistemlerinden birine sahiptir. 10 yılı aşkın süredir kullanılan Demir Kubbe, İsrailli savunma şirketi Rafael ile devlet destekli Hava ve Uzay Sanayileri tarafından ortaklaşa geliştirilmiştir. Başlangıçta, sistemin üretiminin tamamen yerel kaynaklardan karşılanması planlanmıştı. Ancak seri üretime geçildikten sonra, ABD’den alınan finansal destek ile sistemin bileşenlerinin yarısı ABD’de üretilmeye başlanmıştır. Demir Kubbe, roket, füze ve havan topları gibi kısa menzilli saldırılara karşı etkili bir savunma aracı olarak kullanılmaktadır.
İran ve İsrail’in Nükleer Kapasiteleri
İsrail’in nükleer silahları olduğu düşünülmektedir; ancak resmi açıklamalarında bu konu hakkında belirsizlik sürmektedir. Öte yandan, İran’ın nükleer silah kapasitesine sahip olmadığına inanılmakta ve Tahran yönetimi, sivil nükleer programını silah geliştirmek için kullanma iddialarını reddetmektedir. 2022 yılında Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, İran’ın Fordo adlı yer altı nükleer tesisinde yüzde 83,7 saflıkta zenginleştirilmiş uranyum parçacıkları tespit etti.
Zenginleştirilmiş uranyum, nükleer yakıt üretiminin yanı sıra nükleer silah yapımında da kullanılabilmektedir; bu nedenle, nükleer silah için uranyumun yüzde 90 oranında zenginleştirilmesi gerektiği bilinmektedir. Tahran, zenginleştirme seviyelerinde “istenmeyen dalgalanmalar” olabileceğini beyan etmiştir. 2015 yılında ABD, Rusya, Çin, İngiltere, Fransa ve Almanya ile imzalanan nükleer anlaşma kapsamında, İran yalnızca düşük düzeyde zenginleştirilmiş uranyum üretmeyi kabul etmiştir. Ancak eski ABD Başkanı Donald Trump’ın 2018’de anlaşmadan çekilmesi ve İran’a yönelik yaptırımların devam etmesi, bu anlaşmanın çökmesine yol açmıştır. İran, iki yılı aşkın bir süredir uranyumu yüzde 60 saflığa kadar zenginleştirmeye devam etmektedir.
İran Ordusunun Sıralaması
İran Silahlı Kuvvetleri, 534.000 aktif ve 400.000 yedek personel ile dünya genelinde 13. en büyük askeri güce sahiptir. Ortadoğu’da ise, askeri güçler sıralamasında 3. sırada yer almaktadır.
